The Effect of Socratic Questioning on Secondary School Students’ Higher-Order Thinking

Elif Nur BOZER ÖZSARAÇ

Abstract


In today’s information-driven world, the capacity to analyze, assess, and think critically about information has emerged as a core objective of education. As traditional content-based instruction shifts toward skill-based learning, fostering higher-order thinking skills among students is increasingly prioritized in education. This study aims to examine the effect of the Socratic questioning method on the higher-order thinking skills of 6th-grade middle school students within the context of the Turkish language course. A quasi-experimental design with pre-test and post-test control groups was employed. The experimental group received instruction based on Socratic questioning, while the control group followed traditional teaching methods. The study focused on three core cognitive skills: critical thinking, critical reading, and creative thinking. Data were collected quantitatively through valid and reliable instruments: the Cornell Critical Thinking Test, a Critical Reading Scale, and the Torrance Tests of Creative Thinking (verbal form). Statistical analyses revealed that the Socratic questioning method significantly improved students’ performance in all three areas. The findings indicated that structured classroom discussions, guided by philosophical inquiry and critical reflection, fostered students’ reasoning, idea generation, and textual interpretation skills. The research contributes to the field by combining these three higher-order skills in a single experimental framework and by highlighting the potential of Socratic dialogue in language-based learning. Implications for educational practice and future research are discussed considering the results.


References


Akan, R. (2022). Hayat bilgisi öğretiminde çocuklar için felsefe (p4c) yaratıcı düşünme becerisi etkinliklerinin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerisine etkisi (Yayın No. 757448) [Doktora tezi, Bursa Uludağ Universitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Altın, Ş. (2011). Fen ve teknoloji öğretmenleri ve öğretmen adaylarının üst düzey düşünme becerilerinin incelenmesi: Konya örneği (Yayın No. 386742) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Aslan, E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testi'nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 19-40.

Aydın, N., & Yılmaz, A. (2010). Yapılandırıcı yaklaşımın öğrencilerin üst düzey bilişsel becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 57-68.

Belen- Uluçay, H. (2025). Çocuklarda felsefe uygulamalarinin okul öncesi dönem çocuklarin yaraticiliklarina ve eleştirel düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayın No. 913573) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Bülbül-Hüner, S. (2018). Sokratik sorgulama temelli etkinliklerin hayat bilgisi dersinde başarı ve kalıcılığa etkisinin incelenmesi: bir eylem araştirmasi (Yayın No. 530667) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.

Chesters, S. D. (2012). The socratic classroom. Rotterdam: Sense Publishers. https://doi.org/10.1007/978-94-6091-855-1

Cohen, R., & Swerdlik, M. (2013). Psikolojik test ve değerlendirme - testler ve ölçmeye giriş (E. Tavşancıl, Trans.). Ankara: Nobel Yayıncılık.

Çakır, N. (2013). Üniversite eğitiminin üst düzey düşünme becerilerinin gelişimine etkisi. (Yayın No. 363194) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Çınar, D. (2007). İlköğretim fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının üst düzey düşünme becerilerine ve akademik risk alma düzeyine etkisi. (Yayın No. 212439) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

De Bono, E. (1976). Teaching thinking. Penguin.

Dewey, J. (1910). How We Think. Boston. MA: DC Heath. https://doi.org/10.1037/10903-000

Doğanay, A. (2015). Düşünme becerileri ve öğretimi. A. Doğanay (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 307–330). Pegem Akademi.

Ellis, H., & Hunt, R. (1993). Fundamentals of cognitive psychology. New York: Mc Graw Hill.

Ennis, R., Millman, J., & Tomko, T. (1985). Cornell critical thinking tests level x & level z manual (3 ed.). USA: Critical Thinking Books & Software

Göçmez, B. (2016). İlkokul 4. Sınıf sosyal bilgiler dersinde münazara tekniğinin ders başarısı ve eleştirel düşünmeye etkisi. (Yayın No. 443529) [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Işıklar, S. (2019). Çocuklar için felsefe eğitim programinin 5-6 yaş çocuklarda felsefi sorgulama yoluyla eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. (Yayın No. 594869) [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Jackson, J. A. (2024). Impact of socratic questioning as a teaching strategy to develop clinical judgment skills of 1st-year student nurses (Yayın No. 30995305). [Doktora tezi, William Carey University]. Proquest.com

Jones-Teuben, H. M. (2013). 'I disagree with myself!': creative thinking ın a key stage 1 community of enquiry. (Yayın No. 10048835). [Doktora tezi, Newcastle University]. Proquest.com

Kaplan-Parsa, M. (2016). İşbirlikli sorgulamaya dayalı öğrenme ortamının yaratıcı düşünmeye, sorgulayıcı öğrenme becerilerine, fen ve teknoloji dersine yönelik tutuma etkisi. (Yayın No. 437085) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Karadağ, A., & Demirtaş, A. (2018). Çocuklarla felsefe öğretim programı’nın okul öncesi dönemdeki çocukların eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkililiği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 43(195), 19–40. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7268

Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.

Krathwohl, D. R. (2002). A revision of bloom’s taxonomy: an overview. Theory into Practice, 41(4), 212–218. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4104_2

Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge University Press https://doi.org/10.1017/CBO9780511840272

MEB. (2015). Türkçe dersi öğretim programı (1-8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.

Paul, R., & Elder, L. (2007). The thinker's guide to the art of socratic questioning. Foundation for Critical Thinking Press.

Paul, R., & Elder, L. (2010). The thinker’s guide to the art of asking essential questions (5th ed.). Foundation for Critical Thinking Press.

Resnick, L. B. (1987). Education and learning to think: National Academies.

Saifer, S. (2018). Hot skills: developing higher-order thinking in young learners. Redleaf Press. https://doi.org/10.4324/9781032683423-7

Saygılı, G. (2010). Öğretim teknolojilerinin fen ve teknoloji dersinde kullanımının ilköğretim öğrencilerinin problem çözme becerilerine öğrenme ve ders çalışma stratejilerine üst düzey düşünme becerilerine fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına ve ders başarısına etkisinin incelenmesi. (Yayın No. 278481) [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Pearson.

Tümay, F. B. (2014). Examining the relationship between the higher-order thinking processes ın the native language and reading comprehension skills ın english ın the secondary education. (Yayın No. 368557) [Doktora Tezi, Mersin Universitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Türksoy, N. (2020). Çocuklar için felsefe (p4c) eğitiminin ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulamaya yönelik görüşlerine ve eleştirel düşünme becerilerinin gelişimine katkisi: bir karma yöntem araştirmasi (Yayın No. 640120) [Yüksek lisans tezi, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Ünal, E. (2006). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okuduğunu anlama ve okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. (Yayın No. 188864) [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Uysal, Ö. (2005). Bilgisayar destekli bilişsel çıraklık yönteminin öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerine etkisi. (Yayın No. 160103) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.

Ventista, O. M. (2019). An evaluation of the `philosophy for children' programme: the impact on cognitive and non-cognitive skills. [Doktora Tezi, Durham University]. Durham E-Theses Online: http://etheses.dur.ac.uk/13121/

Yavaş, S. (2013). Ilköğretim 4. Ve 5. Sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ile üst düzey düşünme becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. (Yayın No. 328693) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.




DOI: https://doi.org/10.51383/ijonmes.2025.424

Refbacks

  • There are currently no refbacks.




Copyright (c) 2025 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.